تبیین نظریه واقع نگاری آرمانی در نگارگری قاجاری و نسبت پیکرنگاری درباری با آن

پیکرنگاری درباری مهم ترین مکتب نقاشی قاجار است که با اتکا به ویژگی های تکنیکی جدید و سنت نگارگری ایرانی به نوع جدیدی از منش تصویری دست یافت. در نگارگری ایرانی نوع خاصی از واقع نگاری آرمانی در جریان است که واقعیت را نه صورت قابل مشاهده توسط بینایی، بلکه صورت آرمانی آن می داند. این صورت آرمانی الزاما وجه غیر مادی امور نیست بلکه پیشتر، منظورشان مادی هر پدیده است که از منظر انسان قابل دیدن نیست. اما نقاشی دوره قاجار، نوع دیگری از ویژگی های تصویری را مد نظر قرار داده است. این ویژگی ها هم در کیفیات صوری خود حائز اهمیت هستند هم سیری از تغییرات خاص را در خود جای داده اند. این نوع نقاشی با اتکا به خصایص فرمی و کار ماده جدید، در ظاهر صورت های بصری متفاوتی را نسبت به نگارگری بوجود می آورد. اما با در نظر داشت مفهوم واقعیت در تفکر اسلامی، و خصوصیات تصویری نقاشی دوره قاجار می توان در خصوص این مکتب به دو نتیجه عمده رسید؛ نخست: این نوع نقاشی را علی رغم تمایزات خود از نگارگری، می توان با اتکا به مفهوم واقعیت در تفکر اسلامی در تداوم همان سنت قرار داد. دوم: شاخصه های غالب بر نقاشی قاجار می تواند درون یک دسته بندی قرار گیرد که با مفهوم واقعیت مذکور در تناسب باشند.